Biznes w kryzysie? Skorzystaj z możliwości restrukturyzacji.

Czym jest restrukturyzacja w świetle przepisów prawa restrukturyzacyjnego i kto może z niej skorzystać?

Odp. r.pr. Paweł Kisiel
Restrukturyzacja jako pojęcie prawne w Polsce funkcjonuje stosunkowo od niedawna, bowiem została wprowadzona przepisami ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne, która obowiązuje od dnia 01 stycznia 2016 r. Wspomniana ustawa w sposób bardzo daleko idący znowelizowała przepisy ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, tworząc szeroki katalog postępowań, z których zasadniczo mogą skorzystać przede wszystkim przedsiębiorcy, którzy z różnych przyczyn zaczęli zmagać się z problemami finansowymi w toku prowadzonych przez siebie działalności gospodarczych. Restrukturyzacja jest adresowana do przedsiębiorców niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością, a jej celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości przez umożliwienie zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Prawo restrukturyzacyjne jest zbiorem wielu różnego rodzaju procedur mających na celu poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa, w szczególności w sytuacjach kryzysowych.

Przepisy wspomnianej wyżej ustawy przewidują cztery główne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, do których zaliczamy:
1. postępowanie o zatwierdzenie układu,
2. przyspieszone postępowanie układowe,
3. postępowanie układowe,
4. postępowanie sanacyjne.

Istotną każdego z wyżej wskazanych postępowań jest zawarcie układu dłużnika z jego wierzycielami.
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest postępowaniem najmniej sformalizowanym i nie wymaga ingerencji sądu do osiągnięcia porozumienia między dłużnikiem a wierzycielami. Dłużnik samodzielnie zawiera umowę z dowolnie wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym, który ma pełnić funkcję nadzorcy układu. Wskazane postępowanie restrukturyzacyjne ma zmierzać do uzyskania zgody wierzycieli na układ i zatwierdzenia go przez sąd.

Przyspieszone postępowanie układowe może być prowadzone w przypadku, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności. W przypadku tego postępowania jest ono otwierane przez sąd jako konsekwencja złożenia wniosku przez dłużnika. Sąd w wydanym postanowieniu wskazuje nadzorcę sądowego. Postępowanie to chroni dłużnika przed postępowaniami egzekucyjnymi, bowiem już od chwili jego otwarcia egzekucje dotyczące wierzytelności objętych układem ulegają zawieszeniu z mocy prawa. Od dnia otwarcia postępowania nie jest również możliwe wszczynanie nowych egzekucji dotyczących wierzytelności objętych układem.

W postępowaniu układowym wszystkie obowiązujące mechanizmy i następstwa są analogiczne od tych wskazanych powyżej z tym zastrzeżeniem, że mogą go wybrać dłużnicy, którzy mają spór z wierzycielami przekraczającymi 15% sumy wszystkich wierzytelności.

Postępowanie sanacyjne jest postępowaniem, którego skutki dla dłużnika i jego przedsiębiorstwa są najdalej idące i w wielu miejscach tożsame dla rozwiązań obecnych w postępowaniu upadłościowym.

Dłużnik w tym postępowaniu zostaje pozbawiony zarządu własnego, a w jego miejsce wstępuje wyznaczony przez sąd zarządca masy sanacyjnej.

Z jakimi problemami najczęściej borykają się przedsiębiorstwa, które trafiają do PGDR ?

Odp. Joanna Grabiec
W pierwszej kolejności są to znaczące opóźnienia w przepływach pieniężnych ze strony kontrahentów i klientów - zarówno w branży B2B jak i B2C. Ich skala znacznie zwiększyła się w okresie, w których wystąpiły wszelkiego rodzaju obostrzenia i zakazy związane z obecnością COVID-19. Oczywiście opóźnienia w płatnościach w efekcie doprowadzają do skorzystania z rezerw finansowych, a następnie po ich wykorzystaniu, do zagrożenia związanego z terminową obsługą zobowiązań firmy. Jest to moment, kiedy pojawiają się pierwsze upomnienia i monity ze strony instytucji finansowych oraz od wierzycieli handlowych, a sytuacja finansowa wewnątrz przedsiębiorstwa staje się coraz bardziej napięta.
Drugim, bardzo istotnym i problematycznym czynnikiem , są przerwy w łańcuchach dostaw. Jest to element nie do przeskoczenia przez właścicieli i zarządy firm, a dotyczy on prawie wszystkich sektorów. Osobiście najczęściej spotykam się z przerwami w łańcuchach dostaw w sektorze od automotive, przez branżę budowlaną, elektroniczną na branży drukarskiej kończąc. Jest to element, który sparaliżował produkcję w wielu przedsiębiorstwach doprowadzając do redukcji przychodów nawet o 90%.

Jakie są główne korzyści dla przedsiębiorcy, decydującego się na skorzystanie z postępowania restrukturyzacyjnego?

Odp. r. pr. Paweł Kisiel
Przede wszystkim należy wskazać na ochronę przed egzekucjami, co do zasady wierzytelności, które nie są zabezpieczone rzeczowo na majątku dłużnika hipoteką lub zastawem.

W przypadku postępowania o zatwierdzenie układu z dniem wydania postanowienia o zatwierdzeniu układu ulegają zawieszeniu z mocy prawa postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa.

Natomiast moment rozpoczęcia ochrony przed egzekucjami dla pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych następuje już z otwarciem postępowania i wydania postanowienia przez sąd.

Odnosząc się do wierzytelności zabezpieczonych na majątku dłużnika należy zaznaczyć, iż wierzyciel, może prowadzić egzekucję wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia, a sąd może na wniosek dłużnika lub nadzorcy sądowego zawiesić postępowanie egzekucyjne co do wierzytelności nieobjętych z mocy prawa układem, jeżeli egzekucję skierowano do przedmiotu zabezpieczenia niezbędnego do prowadzenia przedsiębiorstwa. Łączny czas zawieszenia postępowania egzekucyjnego w takim przypadku nie może przekroczyć 3 miesięcy.

Czy otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego chroni członków zarządu przed odpowiedzialnością wynikającą z art. 299 ksh?

Odp. r. pr. Paweł Kisiel
Członkowie zarządu mogą skutecznie uniknąć odpowiedzialności na podstawie przepisu art. 299 kodeksu spółek handlowych jeżeli wykażą, że we właściwym czasie otwarto jedno ze wskazanych wyżej postępowań restrukturyzacyjnych (otwarto przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe albo postępowanie sanacyjne) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu. „Właściwy czas" wyznacza moment obiektywnego zaprzestania regulowania zobowiązań, niezależnie od przyczyn tego stanu rzeczy. Członkowie zarządu spółki mogą zatem wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi wykazywać, że wniosek nie został zgłoszony zbyt późno, a gdyby jednak taka okoliczność zaistniała, to wykazywać, że nastąpiło to bez ich winy, jak również, że mimo opóźnienia powód nie poniósł szkody. Dlatego uwzględniając powyższe należy sformułować ogólną tezę, iż dla osób wchodzących w skład zarządu najbardziej bezpiecznym i optymalnym rozwiązaniem jest złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego już w sytuacji pojawienia się pierwszych symptomów zwiastujących rychłe pogorszenie się sytuacji finansowej w przedsiębiorstwie.

Co w przypadku, gdy restrukturyzacja nie zakończy się zawarciem układu?

Odp. r. pr. Paweł Kisiel
W takim przypadku sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Jeżeli stan niewypłacalności ma charakter trwały, bez jakichkolwiek prognoz poprawy sytuacji dłużnik może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. W przypadku ogłoszenia upadłości cały majątek przedsiębiorcy staje się masą upadłości, a środki pochodzące z jego sprzedaży przez syndyka po zaspokojeniu kosztów postępowania zostają przeznaczone na zaspokojenie wierzycieli w jak najwyższym stopniu. Wybierając inną drogę przedsiębiorca może złożyć wniosek o otwarcie innego postępowania restrukturyzacyjnego, które w sposób bardziej dogłębny pozwoli na uruchomienie dalej idących działań restrukturyzacyjnych, których przeprowadzenie przekona wierzycieli o powodzeniu układu i możliwości jego realizacji przed dłużnika.

Czego najczęściej obawiają się właściciele oraz zarządy firm w kwestii podjęcia decyzji o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego?

Odp. Joanna Grabiec
W mojej ocenie, największą przeszkodą w podjęciu decyzji o skorzystaniu z możliwości restrukturyzacji przedsiębiorstwa są błędne przekonania. Słowo “restrukturyzacja” jest przez wielu mylnie kojarzone z upadłością. Istnieje przekonanie, że restrukturyzacja przeznaczona jest wyłącznie dla podmiotów niewypłacalnych. Natomiast jest to rozwiązanie, które w swojej istocie ma właśnie zapobiegać zagrożeniu niewypłacalnością oraz zniwelować ryzyko upadłości. Decyzja o otwarciu tego postępowania cechuję odpowiedzialnych i dojrzałych biznesowo menedżerów, którzy przezornie zabezpieczają interesy firmy, aby uniknąć w przyszłości doraźnego, i nieskutecznego gaszenia finansowych pożarów.

Dodatkowo, brak kampanii społecznej w tym zakresie powoduje, że wielu przedsiębiorców oraz menedżerów po prostu nie wie, że istnieje narzędzie prawne, gwarantujące zabezpieczenie interesów firmy.

Jeden z naszych klientów wprost mnie zapytał : “Skoro to takie wspaniałe rozwiązanie dla firm, to dlaczego nikt z niego nie korzysta?”.

Bardzo dobre pytanie - dlaczego odsetek firm korzystających z tej możliwości jest tak znikomy? Sama chciałabym wiedzieć…

Paweł Kisiel - Radca prawny, Partner PGDR, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.W toku swojej praktyki zawodowej świadczy szeroko rozumiane doradztwo prawne na rzecz podmiotów gospodarczych z różnych branż. W ramach prowadzonej od 2016 roku kancelarii specjalizuje się w prawie gospodarczym, restrukturyzacyjnym oraz upadłościowym.Reprezentuje swoich klientów w licznych postępowaniach sądowych, egzekucyjnych, a przede wszystkim w toku postępowań upadłościowych oraz restrukturyzacyjnych.

Joanna Grabiec - Partner zarządzający PGDR. Praktyk biznesu z wieloletnim doświadczeniem w zarządzaniu spółkami prawa handlowego. Z wykształcenia manager o specjalizacjach: Rachunkowość i Zarządzanie Finansami, Zarządzanie Przedsiębiorstwem; ukończyła również Studia Podyplomowe Managerskie oraz praktyczne studia dla managerów wyższej kadry zarządzającej MBA programu amerykańskiej uczelni Franklin University. W PGDR odpowiedzialna za koordynację działu restrukturyzacyjnego i upadłościowego.

Dowiedz się więcej na temat restrukturyzacji:

• www.pgdr.pl
• tel. 505 05 08 08
• mail: kancelaria@pgdr.pl