Nowe zasady w MRM. Rada tylko dla mieszkańców Bielska-Białej

Podjęła, bo nie miała innego wyjścia. Ostatnia uchwała w tej sprawie pozwalająca na głosowanie według starego mechanizmu - dającego czynne i bierne prawo wyborcze wszystkim uczniom bielskich szkół ponadpodstawowych, który był stosowany w Bielsku-Białej od wielu lat - została w całości uchylona przez nadzór prawny wojewody śląskiego. Na ostatniej sesji już poprawiony dokument znów trafił pod obrady.

O przyjęcie uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miasta Bielska-Białej i nadania jej statutu apelował do radnych sam przewodniczący gremium Janusz Okrzesik.

- Nastąpiły zmiany ustawowe, które powodują konieczność uchwalenia na nowo sposobu powołania Młodzieżowej Rady Miasta i nadania jej statutu. To zostało samorządom narzucone i, zdaniem wojewody, narzuca też obowiązek ograniczenia praw wyborczych w wyborach do Młodzieżowej Rady Miasta jedynie do młodzieży zamieszkałej na terenie Bielska-Białej - mówił przewodniczący. - Rekomenduję państwu przyjęcie tego rozstrzygnięcia nadzorczego i wprowadzenie zmian tylko z jednego powodu - mianowicie już w zasadzie jedną kadencję MRM straciliśmy przez ograniczenia covidowe i regulaminowe. Jeżeli nie uchwalimy tego szybko, na tej sesji, to nie będzie możliwe przeprowadzenie wyborów jeszcze w tym semestrze przed feriami. Jeżeli uchwalimy to dzisiaj, nawet z zaciśniętymi zębami, to jest szansa, że na przełomie stycznia i lutego odbędą się w szkołach wybory i będzie mogła z powrotem zafunkcjonować ta część samorządu, na którą wszyscy czekamy z utęsknieniem, czyli Młodzieżowa Rada Miasta Bielska-Białej - dodał Okrzesik.

Ograniczenie praw wyborczych w wyborach do Młodzieżowej Rady Miasta rodzi spore konsekwencje. W poprzednich kadencjach, na przykład w kadencji 14. Młodzieżowej Rady Miasta Bielska-Białej, która rozpoczęła się w 2018 roku, na 56 delegatów zaledwie 24 mieszkało w Bielsku-Białej, a 32 pochodziło z gmin ościennych i było uczniami bielskich szkół. W następnej kadencji na 59 kandydatów znów 24 było z Bielska-Białej, a aż 35 z gmin ościennych. W ostatniej kadencji, w której odbyły się tylko dwie sesje rady młodzieży, z uwagi na obostrzenia covidowe i późniejsze zmiany prawne, w posiedzeniach uczestniczyło w sumie 35 delegatów, z czego 18 było z Bielska-Białej, a 17 z gmin ościennych.

Mało tego, dane statystyczne z bielskich szkół ponadpodstawowych pokazują pewną prawidłowość. Mianowicie około połowy uczniów tych placówek, prowadzonych przez samorząd Bielska-Białej to młodzież pochodząca z okolicznych miejscowości, która do miasta dojeżdża. Przez kilkanaście lat ta młodzież miała możliwość głosowania, pracy i wyboru w Młodzieżowej Radzie Miasta i, jak wynika z powyższych danych, korzystała z tego w pełni, stanowiąc, w niektórych kadencjach większość delegatów. Nigdy nie budziło to żadnych wątpliwości ze strony samorządu Bielska-Białej.

- Zawsze traktowaliśmy tę młodzież jako naszą. Dajemy temu wyraz na przykład w corocznych stypendiach przyznawanych uczniom bielskich szkół ponadpodstawowych - całej grupie, bez różnicowania na miejsce zamieszkania. Niestety, teraz musimy tę zasadę zmienić, ponieważ została przez nadzór wojewody zakwestionowana - mówił przewodniczący Janusz Okrzesik.

Podobne rozstrzygnięcia nadzorcze w sprawie mechanizmów głosowania do młodzieżowych rad miast dotyczą innych samorządów w województwie śląskim - Rudy Śląskiej, Zawiercia, wcześniej Gliwic. Tam, gdzie mechanizm tworzenia rad był taki jak w Bielsku-Białej, wszyscy borykają się z podobnymi problemami.

Tym samym, sprawa jest bardzo aktualna i żywa. Proces głosowania nad uchwałami w tej sprawie trwa w wielu gminach. Rozstrzygnięcia nadzorcze wskazują na pewną linię postępowania, ale już pojawiają się sygnały, że niektóre samorządy mogą odwołać się do Sądu Administracyjnego i starać się obronić swoje racje.

Zanim doszło do głosowania, wielu bielskich radnych zabrało głos na forum, wyrażając swoje zaniepokojenie zmianami prawa wyborczego dotyczącego młodzieżowych rad miast. Większość z nich podkreślała, że głosuje za uchwałą tylko dlatego, żeby rada w ogóle mogła zaistnieć w przyszłym roku. W rezultacie za przyjęciem uchwały zagłosowało 23 radnych, nikt się nie sprzeciwił, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Przegłosowanie uchwały oznacza również konieczność uwzględnienia w mechanizmie wyborczym tych uczniów, którzy w Bielsku-Białej mieszkają, lecz uczą się w szkołach poza miastem. Na razie nie wiadomo, ilu ich jest, ale będzie musiał zaistnieć odrębny okręg wyborczy ogólnomiejski, który utworzy prezydent miasta. W tym okręgu będzie możliwość oddania głosu przez uczniów zamieszkałych w Bielsku-Białej, a uczących się w innych miejscowościach. Będzie też konieczność tworzenia list wyborczych w szkołach, nie będzie mogło odbywać się to na dotychczasowych, powszechnych zasadach. Kolejna sprawa to potrzeba weryfikacji zamieszkania, bo zamieszkanie w Bielsku-Białej nie jest równoznaczne z zameldowaniem. Należy też rozstrzygnąć, co z młodzieżą, która mieszka w internatach - czy to już zamieszkanie, czy nie? Z tym wszystkim samorząd będzie musiał się zmierzyć.

Radni przegłosowali też autopoprawkę do załącznika statutu Ordynacja wyborcza do Młodzieżowej Rady Miasta. Chodzi o dotychczasową liczebność szkół - okręgów wyborczych, która różnicowała liczbę delegatów do rady. Z tego względu, że połowa młodzieży nie będzie już mogła brać udziału w głosowaniach, należało przyjąć autopoprawkę, która o połowę zmniejszy też progi dotyczące liczby delegatów. Jednego delegata będzie odtąd wybierać nie 100, lecz 50 uczniów, dwóch członków młodzieżowej rady - od 51 do 300 uczniów (to najliczniejsza kategoria szkół), a trzech członków - powyżej 300 uczniów (dotychczas było powyżej 600).