Wyjazdowe posiedzenie komisji senackiej w Bielsku-Białej

Nie bez przyczyny posiedzenie komisji odbyło się w województwie śląskim. Według statystyk na 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Unii Europejskiej aż 35 jest w Polsce, przy czym 12 na Śląsku. Mieszka w nich 12 procent populacji całego kraju.

Rozmowy w dużej mierze zdominowały problemy związane właśnie z zanieczyszczeniem powietrza, czyli tak zwanym smogiem. Smog powstaje na skutek wymieszania powietrza z zanieczyszczeniami i spalinami powstającymi w efekcie działalności człowieka. Odpowiadają za to fabryki, coraz większa liczba samochodów, palenie węglem, drewnem i innymi paliwami stałymi w piecach. Nie bez znaczenia są również pogoda, klimat czy ogólne uwarunkowania terenu. Skutki smogu są dalekosiężne, ma on bowiem bardzo duży wpływ na nasze zdrowie, prowadząc, przy dłuższej ekspozycji, do poważnych chorób.

Posiedzenie komisji rozpoczęła konferencja prasowa z udziałem licznie zgormadzonych dziennikarzy.

- Po raz pierwszy w Bielsku-Białej gościmy tylu senatorów - członków senackiej Komisji Zdrowia i Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu wraz z panem marszałkiem dlatego, że sprawa jest niebagatelna. Zbliża się sezon grzewczy. Wszyscy widzimy dookoła, jak zanieczyszczone jest powietrze. Z problemem borykamy się od wielu lat. Jako członkowie senackiej Komisji Zdrowia wiemy, jak to negatywnie wpływa na nasze zdrowie, zarówno dorosłych jak i dzieci - mówiła na wstępie senator Agnieszka Gorgoń-Komor.

Marszałek senatu podkreślał, że wyjazdowe posiedzenia komisji pozwalają senatorom poczuć sedno problemu dokładnie w miejscu, gdzie on istnieje.

- Ponieważ prowadzimy formułę senatu otwartego, zapraszamy ludzi, organizujemy liczne konferencje i wysłuchania, wiemy doskonale, że nie tylko dla młodego pokolenia, nie tylko dla mieszkańców najbardziej zanieczyszczonych regionów (Polska tu niestety niechlubnie przoduje, przynajmniej niektóre miasta), ale także dla nas wszystkich kwestia klimatu, zmian klimatycznych, smogu, dbałości o nasze zdrowie jest szczególnie istotna. Chciałbym podkreślić, że senat przykłada ogromną wagę do tego typu zagadnień, a mówię to nie tylko jako marszałek, ale również jako lekarz, który wprawdzie chirurgicznie, ale zajmuje się drogami oddechowymi - mówił prof. Tomasz Grodzki.

Wspólne posiedzenie Komisji Zdrowia i Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu ma duże znaczenie dla profilaktyki i zapobiegania problemowi smogu w kontekście powodowanych przez niego chorób.

- Dla Komisji Zdrowia sto tysięcy zgonów rocznie spowodowanych smogiem to jest wyzwanie. To jest wyzwanie dla zdrowia publicznego, dlatego też spotykamy się tu z Komisją Nadzwyczajną ds. Klimatu. Zdrowie z reguły zajmuje się problemem, kiedy on istnieje, kiedy dochodzi do choroby, do walki o życie. Ale ważna jest profilaktyka - i jej możliwości widzimy, współpracując z komisją klimatu. Smog jest jednym z wyzwań które nas czekają, a jest powszechny i coraz częściej na jego temat mówimy - tłumaczyła przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera.

Również przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu senator Stanisław Gawłowski rozpoczął, jak jego poprzedniczka, od statystyk.

- Dane o stu tysiącach zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza są podawane przez bardzo różne osoby i różne instytucje, ale to prawda. Wyobraźmy sobie, że co roku stutysięczne miasto znika z tego powodu. To jest poważne wyzwanie dla wszystkich - dla polityków, którzy zasiadają w polskim parlamencie, dla rządu, ale też władz lokalnych czy dla każdego z nas - bo każdy z nas ma w tej materii ogromnie dużo do zrobienia. Smog powstaje z określnych przyczyn. Zazwyczaj jest to niska emisja, czyli spalanie złej jakości paliwa w piecach, oraz ruch samochodów w aglomeracjach - tłumaczył senator.

- Sprawy smogu to jedno, ale są jeszcze zmiany klimatu - dużo poważniejsze, trudniejsze, z dużo większymi konsekwencjami dla przyszłości, bo one są w wielu miejscach już nieodwracalne, będą powodować gwałtowne zjawiska atmosferyczne - opady deszczu, susze, powodzie i inne. I musimy do nich zaadaptować siebie, nasz kraj. Już dzisiaj powinniśmy nauczyć się prognozować różnego rodzaju zdarzenia i wyraźnie mówić, że nie stać nas na to, żeby odejść od węgla, dopiero w roku 2049, jak mówi rząd. Musimy odejść od spalania paliw kopalnych zdecydowanie wcześniej, jeżeli mamy Ziemię zostawić w niepogorszonym stanie następnym pokoleniom - przewidywał senator S. Gawłowski.

Po konferencji odbyło się wspólne posiedzenie obu komisji z udziałem zaproszonych gości. Wśród nich był między innymi gospodarz miasta prezydent Jarosław Klimaszewski.

W programie posiedzenia znalazły się prelekcje prof. dr. hab. n. med. Andrzeja Lekstona i prof. dr. hab. n. med. Mariusza Gąsiora na temat ograniczania skutków zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza, walki z zatrzymaniem zmian klimatycznych w Polsce na tle państw Unii Europejskiej przy wykorzystaniu funduszy unijnych oraz prezentacja raportu pn. Wpływ zmiany klimatu na zdrowie dzieci autorstwa Weroniki Michalak z HEAL Polska, Kacpra Łuszczki, Agaty Okulus i Mikołaja Patalonga z IFMSA-Poland.

Należy zaznaczyć, że z każdą zimą powietrze w Bielsku-Białej poprawia się. Jeszcze do 2013 r. w naszym mieście przekroczone były wskaźniki jakości powietrza w 4 badanych parametrach (pyły PM10 i PM2,5 stężenia roczne, pył PM10 w zakresie liczby dni z przekroczeniami oraz benzoalfapiren). Od tego czasu z roku na rok następuje systematyczna poprawa. Od 2014 roku już nie ma przekroczeń stężeń rocznych w pyłach PM10, a od 2019 roku nie wzrasta także liczba dni z przekroczeniami PM10. W pozostałych 2 wskaźnikach notuje się najniższe w historii notowane wartości, jednakże nadal przekraczające normę. To wskazuje, że działania podjęte przez miasto, ale także przez sąsiednie gminy ze Śląska i Małopolski, w których również funkcjonują uchwały antysmogowe, odnoszą skutek.

W 2017 roku miasto Bielsko-Biała uruchomiło program uciepłownienia osiedli w centrum, dzięki czemu do sieci miejskiej podłączono 10 kamienic, likwidując tym samym piece węglowe w 145 lokalach.

Dzięki dotacjom udzielanym przez samorząd, do końca 2020 roku na terenie Bielska-Białej zlikwidowanych zostało blisko trzy tysiące kotłowni węglowych, które zastąpiono przez w pełni ekologiczne źródła ciepła. Pozwoliło to na redukcję ogromnej ilości pyłów powstających przy spalaniu węgla w starych kopciuchach w ilościach prawie 300 tys. kg/rok.

Udało nam się dokonać termomodernizacji około 85 procent miejskich budynków publicznych, co również wpłynęło na poprawę jakości powietrza w mieście. Od 2000 roku żaden z budynków publicznych nie jest ogrzewany węglem.

Na przestrzeni ostatnich lat wspieraliśmy finansowo mieszkańców, którzy zdecydowali się na instalację w swoich domach odnawialnych źródeł energii. Dzięki pomocy samorządu powstaje ponad tysiąc takich instalacji. Dodatkowo w ubiegłym roku uzyskaliśmy na ten cel unijną dotację, dzięki której do końca 2022 roku powstanie w mieście ponad 600 instalacji fotowoltaicznych, 150 instalacji solarnych oraz 240 instalacji z pompami ciepła.

W tym roku miasto podpisało porozumienie z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i uruchomiło dla mieszkańców punkt konsultacyjny programu rządowego Czyste powietrze, gdzie można uzyskać informację i pomoc w wypełnieniu wniosków na dotacje do wymiany pieców węglowych i termomodernizacji budynków.

Ponadto Urząd Miejski w Bielsku-Białej prowadzi zakrojone na szeroką skalę działania edukacyjne dla szkół i przedszkoli na terenie miasta. Od 11 lat prowadzona jest kampania Bielsko-Biała chroni klimat, za którą w 2013 roku otrzymaliśmy europejską nagrodę główną EPSA 2013, natomiast w 2020 roku Ekolaur - Nagrodę Polskiej Izby Ekologii oraz wyróżnienie dla programu PONE - Program Ograniczenia Niskiej Emisji. Do działań edukacyjnych włącza się również aktywnie Straż Miejska. Strażnicy w ramach EKO-PATROLu prowadzą codziennie w szkołach i przedszkolach spotkania, na których przekazują dzieciom wiedzę na temat jakości powietrza i informacje, czym można palić w piecach i jak dbać o środowisko.