"Tajemniczy Ogród" powstanie na bielskim Cmentarzu Żydowskim

- W ramach projektu "Święto Drzewa - ogrody dla klimatu" zostaną przeprowadzone warsztaty dla mieszkańców z udziałem ekspertów/ek, aby wspólnie wypracować koncepcje obu przestrzeni. W ogrodach odbędą się wydarzenia połączone m.in. z sadzeniem roślin i budową schronień dla zwierząt. Dla młodzieży - społecznych opiekunów/ek ogrodów przygotowano zajęcia dotyczące zmian klimatu i ochrony bioróżnorodności połączone z pracami w ogrodach oraz poznawaniem historii i tradycji miejsca. Założone ogrody przyczynią się do poprawy zielono-błękitnej infrastruktury miasta, która łagodzi skutki zmian klimatu i wspiera różnorodność biologiczną, a także poszerzenia zakresu edukacji ekologicznej w mieście. Projekt realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele - Fundusz Krajowy Finansowanego z Funduszy EOG - informuje Klub Gaja.

- Nie powstrzymamy zmian klimatu tylko debatując. Potrzeba nam konkretnych działań i wielopoziomowej współpracy. To wspaniale, że ten innowacyjny projekt będziemy mogli zrealizować w Bielsku-Białej. Jestem przekonany, że ogrody staną się przykładem edukacji czynnej, która przez sztukę, kulturę i historię zainspiruje mieszkanki i mieszkańców do działań ekologicznych - podkreśla Jacek Bożek, prezes Klubu Gaja.

- Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców naszego miasta dotyczącym ogólnodostępnej zielonej infrastruktury, Urząd Miejski w Bielsku-Białej wystąpił z propozycją utworzenia na swoim terenie parków kieszonkowych pod nazwą Ogrody Bielszczan. Chcemy stworzyć w przestrzeni miejskiej niewielkie, przyjazne tereny zielone, które będą służyły szeroko pojętej rekreacji. Ideą parków kieszonkowych jest zachowanie istniejącej zieleni drzewiastej po odpowiednich zabiegach pielęgnacyjnych i wkomponowanie innych roślin kwitnących i zielonych w sposób uporządkowany, umożliwiający zarówno odpoczynek, jak i kontakt z przyrodą - wyjaśnia z kolei Danuta Przybyło, Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Energii.

W 2019 roku przy ul. Partyzantów przy współudziale Miasta Bielsko-Biała, Klubu Gaja i Rady Osiedla Bielsko-Południe powstał Ogród Motyli. Aktualnie przy Willi Sixta powstaje Ogród Różany. - Mamy nadzieję, że Tajemniczy Ogród, który powstanie w najbliższym czasie, ze względu na swój charakter stanie się swoistą enklawą wyciszenia, spokoju i odpoczynku, a także edukacji poprzez obcowanie z naturą. Miejsce jest niezwykle urokliwe i tajemnicze, z pięknym starodrzewem - stąd też nazwa Tajemniczy Ogród. Powstające parki kieszonkowe wpisują się w „Plan adaptacji Miasta Bielsko-Biała do zmian klimatu” i staną się istotną częścią zielonej infrastruktury miasta - dodaje Przybyło.

Podpisane porozumienie pomiędzy Miastem Bielsko-Biała, bielską Gminą Wyznaniową Żydowską i Klubem Gaja jest pierwszym krokiem do założenia Tajemniczego Ogrodu na nieużytku niegrzebalnej części cmentarza żydowskiego przy ul. Cieszyńskiej. Koncepcja i projekt ogrodu zostaną wypracowane podczas warsztatów partycypacyjnych z udziałem mieszkańców i specjalistów m.in. z obszaru architektury krajobrazu, biologii, historii. Podczas trzech wydarzeń w Tajemniczym Ogrodzie bielszczanie/ki będą mogli włączyć się w prace porządkowe, sadzenie roślin oraz budowę schronień dla dzikich zwierząt. Ogród będzie mógł stać się przykładem poszanowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w zakresie unikalnym w skali kraju.

- Po zakończeniu działań II wojny światowej teren ten służył jako pastwisko. Dopiero zorganizowanie się społeczności żydowskiej w Kongregacji Wyznania Mojżeszowego pozwoliło na zatrudnienie dozorcy. Ale i wówczas okoliczni mieszkańcy użytkowali ten grunt jako ogródki warzywne. Z biegiem czasu przybywało samosiejek, które teraz są już potężnym drzewami. Stały się one „zielonymi płucami" dla sąsiednich osiedli mieszkaniowych. Dlatego z dużym zadowoleniem przyjęliśmy inicjatywę Klubu Gaja, który wraz z władzami miasta chce doprowadzić do powstania w tym miejscu Tajemniczego Ogrodu - mówi Dorota Wiewióra, przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej.

Drugi ogród powstanie na terenie Galerii Bielskiej BWA. Powstanie tam przestrzeń do interwencji artystycznych - łącząca sztukę i ekologię. Wspólnie z architektami, wybierzemy i posadzimy rośliny by zwiększyć różnorodność biologiczną ogrodu, a z artystą zbudujemy budki lęgowe dla ptaków, które przekażemy młodzieży pod opiekę.

- Działania łączące sztukę i ekologię zwykle są bardzo inspirujące, zwłaszcza dla młodych ludzi. Wykorzystanie własnych pomysłów i zastosowanie wiedzy fachowców może przynieść ciekawe projekty niezwykłych domków dla ptaków. Ogród Willi Sixta, pełen starych drzew, jest wymarzonym miejscem do stworzenia tam ptasiej oazy - komentuje Agata Smalcerz, dyrektorka Galerii Bielskiej BWA.

Na zakończenie projektu, w 2022 roku, podczas konferencji podsumowującej zaprezentujemy rezultaty i dobre praktyki projektu.