Kawa po włosku - szybka historia włoskiego espresso

Espresso to taka mała czarna - mocna, esencjonalna i zwieńczona charakterystyczną „cremą”, czyli delikatną pianką. Choć przygotowanie dobrego espresso wymaga od baristy wprawnej ręki, to oczywiście możemy pokusić się o zaparzenie takiej kawy w domowych warunkach. Wystarczy tylko odpowiedni zaparzacz, ekspres lub kafeterka. Napar przygotowuje się z drobno zmielonych ziaren, przez które przechodzi do 30 ml gorącej wody, pod odpowiednim ciśnieniem 8,5-9,5 bara i przez określony czas (około 25 sekund). Tak przygotowane espresso podajemy w małej filiżance, tradycyjnie białej i wykonanej z porcelany, ale współcześnie można wykorzystać nawet naczynia szklane i kolorowe. Ważna jest po prostu ich pojemność. Wraz z filiżanką espresso podaje się również szklankę niegazowanej wody, by przepłukać kubki smakowe i wyłapać wszystkie wyjątkowe nuty naparu.

Co oznacza espresso?

Pochodzące z języka włoskiego „espresso” oznacza tyle co „wytłoczone”, „wyciśnięte”, co doskonale oddaje sposób zaparzania tej kawy. Espresso wiązane jest też ze słówkiem „espressivo”, czyli „wyrazisty”, co z kolei świetnie opisuje smak i aromat naparu. Pierwsza wersja espresso pojawiła się w filiżankach już w 1901 roku. Początkowo miał być to po prostu napój ekspresowy w przygotowaniu, ale nikt się nawet nie spodziewał, że z biegiem czasu espresso przerodzi się w królową kaw, a jego parzenie i picie zamieni się w codzienny rytuał.

Jak powstał ekspres do kawy?

Włochy to bez wątpienia kolebka najlepszych kaw. To właśnie tam powstał pierwszy ekspres do kawy - stworzony w 1901 roku przez Luigiego Bezzera. Działanie urządzenia opierało się jednak na przypływie pary i wody, co skutkowało zmianami w smaku ekstraktu. Dwa lata później Luigi sprzedał swój patent na ekspres Desidero Pavoniemu, który nie tylko wprowadził zmiany techniczne, ale i rozpromował maszynę na całym świecie. I tak powstał pierwszy komercyjny ekspres kolbowy The Ideale. Wciąż jednak nie uporano się z parą, która zmieniała smak kawowego naparu. Z tą uciążliwą kwestią poradził sobie Achille Gaggia, zastępując parę innym systemem podgrzewania. Gaggia zaproponował mechanizm tłoka, który pod wysokim ciśnieniem tłoczył wodę przez zmielone ziarna kawy. Maszyna w kilkanaście sekund parzyła doskonałe espresso zwieńczone cremą, która stała się znakiem rozpoznawczym marki. Ten nowy typ ekspresu Gaggia opatentował w 1938 roku. Firmy założone przez pierwszych propagatorów ekspresów, które zmieniły podejście do kawy, istnieją do dzisiaj.

Nie można nie wspomnieć także o ekspresach La Marzocco, firmy założonej we Włoszech w 1927 roku przez Giuseppe i Bruno Bambi. Firma jako pierwsza wymyśliła i opatentowała bojler horyzontalny w ekspresach, czyli ten, który znamy do dzisiaj. W późniejszych latach producenci ekspresów wzorowali się na wynalazku La Marzocco.

Pierwsza kawiarka Bialetti

Kawiarka, czyli świetna alternatywa dla ekspresu ciśnieniowego, to taki mały czajniczek, który w klasycznej wersji stawia się na kuchence i tam podgrzewa. Narodziła się w 1933 roku za sprawą Włocha Alfonso Bialettiego. Choć warto zaznaczyć, że urządzenie zaprojektował Luigi di Ponti na zlecenie i ze wskazówkami Alfonso, któremu następnie sprzedał patent. Z kolei syn Alfonso, Renato Bialetti, przyczynił się do rozpromowania kawiarek, a nawet wymyślił charakterystyczne logo marki, które do dzisiaj widnieje na każdej kawiarce Bialetti. Kafetierki tej włoskiej marki to obecnie najbardziej rozpoznawalne i cenione kawiarki na rynku. Z początku tworzone z aluminium i kanciaste, dzisiaj dostępne w wersjach stalowych i obłych. Współczesny model makinetki Bialetti Moka Express, nawiązujący designem do pierwotnej wersji, to wciąż jeden z popularniejszych. Powstanie kawiarki zbiegło się z kryzysem lat 30., dlatego Włosi zamiast udawać się co rano do kawiarni, z chęcią przerzucili się na parzenie i picie kawy w domu.