Stan zapalny jamy ustnej - jakie są najczęstsze przyczyny?

Stan zapalny jamy ustnej - objawy zapalenia

Przestrzeń jamy ustnej ograniczają od tyłu łuki podniebienne, od przodu wargi, od góry podniebienie miękkie i twarde, a od dołu dno jamy ustnej. Wyściela ją nabłonek wielowarstwowy płaski o różnej grubości. Jama ustna jest stale narażona na kontakt z patogenami ze środowiska zewnętrznego, dlatego dość często dochodzi w niej do powstawania infekcji [1].

Stomatitis to ogólny stan zapalenia jamy ustnej, który obejmuje jej dno oraz język, dziąsła, policzki, wargi, podniebienie. Objawia się występowaniem zmian zapalnych. Towarzyszą mu dolegliwości związane m.in. z obrzękami, rozrostowym zapaleniem, nadmiernym rogowaceniem i owrzodzeniami błony śluzowej. Pojawiają się również inne objawy:

• bolesność dotykowa,
• biały nalot na języku,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• uczucie pieczenia i suchości,
• zaburzenia lub brak doznań smakowych,
• zapalenia kącików ust [2].

Może również wystąpić powiększenie węzłów chłonnych. Niekiedy pojawiają się objawy ogólnoustrojowe, np. gorączka lub osłabienie.

Zapalenie w jamie ustnej - przyczyny

Stan zapalny w jamie ustnej może być spowodowany przez [3]:

• przewlekłe dermatozy (liszaj płaski, pęcherzycę zwykłą, pemfigoid, rumień wysiękowy wielopostaciowy),
• aftowe zapalenia jamy ustnej, afty nawracające,
• choroby ogólne (choroba Leśniowskiego-Crohna, objawy zaburzeń krwiotwórczych, nowotwory).

Jednak najczęściej ma charakter grzybiczy, wirusowy lub bakteryjny [1]. Zmiany grzybicze zwykle są wywołane aktywnością grzyba Candida albicans. Obejmują pojawienie się białawego naloty na powierzchni zazwyczaj mocno zaczerwienionej błony śluzowej, ból i pieczenie. Z kolei stany zapalne o etiologii wirusowej dotyczą najczęściej opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, które wywołuje wirus Herpes simplex (HSV) lub wrzodziejącego zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, które powstaje na skutek wtórnego nadkażenia zapalenia wirusowego [1].

Co sprzyja powstawaniu stanów zapalnych jamy ustnej?

Istnieją czynniki, które zwiększają predyspozycje do występowania zapalenia w jamie ustnej. Są to [1, 2]:

• choroby zębów i przyzębia,
• urazy mechaniczne,
• stany obniżonej odporności organizmu,
• oparzenia,
• nieprawidłowo przeprowadzana higiena mycia zębów,
• korzystanie ze starej, zużytej szczoteczki,
• płytka nazębna zgromadzona z powodów fizjologicznych lub niefizjologicznych (np. przy noszeniu protez),
• nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu,
• dym papierosowy,
• niedobory witamin,
• ciąża,
• osłabienie odporności na skutek niektórych chorób ogólnoustrojowych (np. cukrzyca, ospa, odra),
• czynniki chemiczno-toksyczne (np. srebro, ołów, rtęć, nikiel),
• prądy elektrogalwaniczne,
• zaburzenia wydzielania śliny,
• zaburzenia hormonalne,
• postępujące wraz z wiekiem zmiany w błonie śluzowej,
• chemio- i radioterapia.

Te wszystkie bodźce prowadzą do rozwoju bakterii, które z kolei wydzielają wnikające w nabłonek jamy ustnej toksyny i enzymy. To one podrażniają go i osłabiają, co prowadzi do stanów zapalnych, a nawet powstawania grzybicy [2].

Jak wygląda leczenie zapalenia jamy ustnej?

Postępowanie w przypadku stanów zapalnych w jamie ustnej jest wielospecjalistyczne. Przede wszystkim wymaga ustalenia przyczyn ogólnych schorzenia, wyeliminowania czynników, które do niego doprowadziły oraz zadbania o leczenie zmian miejscowych [2]. W tym ostatnim procesie pomogą produkty Sachol na afty i dolegliwości jamy ustnej. Wśród nich znajduje się uznany i powszechnie stosowany leczniczy żel stomatologiczny o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i odkażającym miejscowo. Dla dzieci od 2,5 r.ż. przeznaczony jest natomiast Sachol Kids: wyrób medyczny o przyjemnym smaku czerwonych owoców, w tubce z aplikatorem ułatwiającym nakładanie żelu [4].

Nie można zapominać również o profilaktyce, która jest szczególnie ważna w zapobieganiu stanom zapalnym. Przede wszystkim należy dbać o higienę jamy ustnej, co pomaga utrzymać jej środowisko w należytej czystości.

Bibliografia:

[1] Zagor M. i in., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/106153,ostre-zapalenie-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 29.08.2023)).

[2] Dąbrowska B. i in., Stomatitis - przyczyny, objawy i leczenie. Przegląd piśmiennictwa, Magazyn Stomatologiczny 3/2016, s. 86-89.

[3] Szymczak-Paluch M., Kłosek S., Najczęstsze stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej, Medycyna po Dyplomie, 2020 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/medycyna/34530,najczestsze-stany-zapalne-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 29.08.2023)).

[4] Witryna internetowa https://sachol.com.pl/

Sachol^® Kids, wyrób medyczny, tubka 15ml
Zastosowanie: Afty. Aftowe zapalenie jamy ustnej.
Sachol Kids to żel na afty i aftowe zapalenie jamy ustnej u dzieci w wieku powyżej 30 miesięcy.
Producent: Farmaceutici Procemsa S.p.A.
Reklama prowadzona przez Bausch & Lomb Poland Sp. z o.o.
Sachol® żel stomatologiczny, 10 g, produkt leczniczy

SACHOL żel stomatologiczny to lek przeciwzapalny, przeciwbólowy i miejscowo odkażający do stosowania w jamie ustnej. Żel stosuje się w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, zapaleniach dziąseł czy chorobach przyzębia.

Substancje czynne: choliny salicylan (Cholini salicylas) i cetalkoniowy chlorek (Cetalkonii chloridum). 1g żelu zawiera: 87,1 mg choliny salicylanu (Cholini salicylas) i 0,1 mg cetalkoniowego chlorku (Cetalkonii chloridum).

Postać farmaceutyczna: Żel do stosowania w jamie ustnej i na dziąsła. Przezroczysta, bezbarwna, jednolita masa o zapachu olejku anyżowego.

Wskazania do stosowania: stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej a także nadżerki i owrzodzenia jamy ustnej. Żel można stosować w zapaleniu dziąseł czy chorobach przyzębia.

Podmiot odpowiedzialny: Bausch + Lomb Ireland Limited, 3013 Lake Drive Citywest Business Campus, Dublin 24, D24PPT3 , Irlandia.